نهال انجیر سه وقته

معرفی نهال انجیر سه وقته (سه فصله)

نهال انجیر سه وقته یا سه فصله از بهترین و پربارترین گونه‌های نهال انجیر است. دلیل نامگذاری این نهال، میوه‌دهی آن در ماه‌های مختلف است. این درختان پربازده از ماه تیر تا شهریور و یا حتی ماه مهر، انجیرهای مرغوب و خوش طعمی را تولید می‌کنند. محصول این نهال از پرفروش‌ترین و مشتری پسندترین ارقام است. نهال انجیر سه وقته گونه‌های مختلفی دارد که نهال انجیر سه وقته زرد معروف‌ترین رقم است. در ادامه به معرفی این گونه می‌پردازیم.

نهال انجیر سه وقته بومی آسیای غربی و آسیای میانه می‌باشد. کشور ما نیز یکی از خاستگاه‌های اولیه این نهال است. برای اولین بار در ناحیه مرکزی و جنوب ایران این رقم شناسایی شد. به دلیل سازگاری بالا با شرایط اقلیمی کشورمان، کشت بسیار بالایی دارد. این نهال در مناطق معتدل و گرمسیری قابل پرورش است. به دلیل بازدهی زود هنگام و میزان بازدهی بسیار بالای نهال انجیر سه فصله از ارقام تجاری و سودآور محسوب می‌شود.

محصول نهال انجیر سه وقته

محصول نهال انجیر سه وقته به شکل گرد و کروی می باشد. هر انجیر حدود 7 الی 11 گرم وزن دارد. پوست انجیر سه وقته  به رنگ سبز است و ضخامت بسیار نازکی دارد. قسمت گوشتی این انجیر به رنگ قرمز است و حفره داخلی ندارند. بافت داخلی انجیر بسیار نرم است و دانه‌های ریزی درون آن قرار دارد. انجیر سه وقته بسیار خوش طعم و خوش عطر است و از بهترین و مرغوب‌ترین ارقام برای صادرات می‌باشد.

انجیر سه وقته علاوه بر اینکه برای مصرف تازه‌خوری بسیار مناسب است، یکی از بهترین ارقام برای تهیه خشکبار می‌باشد. انجیر خشک این رقم بسیار مرغوب است. این انجیر برای تهیه مربا نیز به کار می‌رود. از مزیت‌های مهم نهال انجیر سه وقته ماندگاری بسیار بالای محصولات آن است.

باردهی درخت انجیر سه وقته

نهال انجیر سه وقته در عرض دو الی سه سال پس از کاشت، به بار می‌نشیند و محصول دهی خود را آغاز می‌کند. میزان باردهی درخت انجیر سه وقته در پنج الی هفت سالگی به بیشترین میزان می‌رسد. میزان بازدهی نهال به شرایط اقلیمی منطقه کاشت و رسیدگی از آن بستگی دارد. اما به طور میانگین می‌توان گفت باردهی درخت انجیر سه وقته حدود 40 الی 55 کیلوگرم است. بنابراین اگر یک هکتار از باغ با رعایت الگوی استاندارد، این نهال‌ انجیر را بکارید، می‌توانید حدود 30 الی 40 تن انجیر مرغوب برداشت نمایید.

از اول تیر تا پایان شهریور ماه زمان برداشت محصولات نهال انجیر سه وقته است. البته گاهی اوقات در برخی از مناطق در ماه مهر نیز این نهال، انجیرهای مرغوبی تولید می‌کند. دلیل نامگذاری نهال، نیز همین مسئله یعنی باردهی نهال در ماه‌های مختلف است. در فصل تابستان، انجیرهای ریز، نارس و کاملا رسیده به همراه هم بر روی شاخه نهال انجیر سه وقت وجود دارد. در هر زمان، باید انجیرهایی را که کاملا رسیده‌اند، برداشت نمایید. انجیرها پس از رسیدن نرمتر و شیرین‌تر خواهند بود.

نهال انجیر سه وقته پس از بلوغ ارتفاع بسیار بلندی دارد. ارتفاع این درختان حداقل 7 متر و حداکثر 10 متر است. با هرس نهال می‌توان ارتفاع آن را تا حدی کنترل کرد تا برداشت محصولات ساده‌تر شود. این درختان عمر مفید بسیار طولانی دارند. یک درخت انجیر سه وقته حدود ۳۰ الی ۴۰ سال باردهی اقتصادی دارد. طول عمر مفید بالا، برای باغداران به معنای سودآوری بیشتر است.

مناطق کاشت نهال انجیر سه وقته

در هنگام کاشت نهال انجیر سه وقته باید به این مسئله توجه داشته باشید که این نهال نسبت به سرمای شدید بسیار حساس است. سرما به بافت نهال آسیب می‌زند. بنابراین، از کاشت این نهال در مناطق سردسیر و کوهستانی که دارای زمستان‌های بسیار سرد است، پرهیز نمایید. نیاز سرمایی نهال انجیر سه فصله 100 الی 300 ساعت سرمای زیر 7 درجه سانتی گراد است. با توجه به پایین بودن نیاز سرمایی این نهال نیاز به زمستان‌های بسیار سرد نیست.

نهال انجیر سه وقته پس از اینکه نیاز سرمایی خود را دریافت کرد، از خواب زمستانی بر می‌خیزد و در فصل بهار شکوفه می‌دهد. در اواسط فصل بهار یعنی در ماه اردیبهشت، شکوفه‌های زیبای نهال انجیر سه وقته ظاهر می‌شوند. گرما و رطوبت محیط در زمان گلدهی نهال موثر است. اما به طور کلی، این نهال از ارقام دیرگل است و تا حدودی در برابر سرمای دیررس بهاره مقاوم است. اما کاشت آن در مناطق سردسیر به دلیل حساسیت نهال نسبت به سرما، مناسب نیست.

نهال انجیر سه وقته در برابر گرما مقاومت نسبتا بیشتری دارد. این نهال تا گرمای 42 درجه بالای صفر را تحمل می‌کند. اما اگر دمای هوا بیشتر از 42 درجه سانتی گراد باشد، کیفیت انجیرها کاهش می‌یابد. با توجه به این مطالب می‌توان گفت اگر چه در مناطق گرمسیر نیز می‌توان این نهال را پرورش داد، اما بهترین مناطق برای پرورش نهال انجیر سه وقته، مناطق معتدل هستند. در این مناطق، نهال بهترین رشد و عملکرد را دارد. در مناطق شمالی کشورمان نیز امکان کاشت این نهال انجیر وجود دارد.

از دیگر عواملی که در تعیین منطقه مناسب برای کاشت نهال انجیر سه وقته اهمیت دارد، ارتفاع از سطح دریا است. ارتفاع مناسب برای پررورش این نهال، 200 الی 2100 متر بالاتر از سطح دریا است. در این ارتفاعات، رشد و عملکرد نهال در حد ایده‌آل خواهد بود.

کاشت نهال انجیر سه فصله

یکی از مزیت‌های برجسته نهال انجیر سه وقته سازگاری آن با انواع خاک است. این این نهال در انواع خاک‌های شنی، روسی و لومی قدرت رشد و باردهی دارد. اما مناسب ترین خاک برای رشد این نهال خاک لومی شنی می‌باشد. این نهال به خاک دانه ریز نیاز دارد که بتواند رطوبت را به مدت کافی در خود نگه دارد. در خاک شنی ممکن است، باردهی نهال با دو سال تاخیر آغاز شود. این نهال در برابر خاک‌های شور نیز مقاومت خوبی دارد.

علاوه بر بافت خاک، میزان اسیدیته آن نیز اهمیت دارد. Ph مناسب خاک برای کاشت نهال انجیر سه وقته، 6 الی 7 می‌باشد. نهال مواد مغذی مورد نیاز خود را از خاک بستر دریافت می‌کند. بنابراین خاک باید حاوی مواد مغذی همچون هوموس، آلومینیوم، کلسیم، سدیم، پتاسیم و… باشد تا نهال انجیر سه فصله رشد عالی داشته باشد.

در هنگام کاشت نهال انجیر سه وقته باید الگوی مناسبی را برای حفر گودال‌ها در نظر بگیرد. طبق این الگو باید فالصه بین نهال‌ها طوری باشد که در آینده شاخه و برگ‌های درختان به یکدیگر نپیچند و مانع دریافت نور یکدیگر نشوند. با توجه به گستردگی شاخه و برگ این درختان انجیر، الگوی مناسب برای کاشت نهال انجیر سه فصله 4*5 متر می‌باشد. در محل‌های تعیین شده، گودال‌هایی به عمق 60 الی 70 سانتی‌متر حفر نمایید. پس از قرار دادن نهال در گودال، اطراف آن را با خاک مرغوب پر نمایید. پس از اتمام فرایند کاشت، نهال را به خوبی آبیاری نمایید.

مراقبت از نهال انجیر سه وقته

یکی از مهمترین ارکان مراقبت از نهال انجیر سه وقته آبیاری به موقع و کافی است. خوشبختانه این نهال در برابر کم آبی مقاومت بسیار بالایی دارد. به طوری که در مناطقی که میزان بارندگی بالا است، می‌توان این نهال را به روش دیمی کاشت. در واقع آب باران به صورت طبیعی نهال را سیراب می‌کند و نیاز به آبیاری مصنوعی نیست. اما در مناطق کم بارش، باید حتما نهال را به روش مصنوعی آبیاری نمایید. در این مناطق، می‌توانید هر 7 الی 10 روز یکبار اقدام به آبیاری نهال نمایید. اما اگر در این بین مشاهده کردید که خاک خشک و ترک خورده است، باید نهال را آبیاری کنید.

همان گونه که ذکر شد، وجود مواد معدنی چون آلومینیوم، کلسیم، سدیم، پتاسیم در خاک برای رشد نهال انجیر سه وقته ضروری است. پس از کاشت نهال با جذب مواد آلی و مواد معدنی از خاک، ممکن است خاک فقیر شود. بنابراین، باید با ترفند کوددهی این فقر خاک را از بین برد. استفاده از کودهای طبیعی پوسیده، موجب جذب انواع حشرات و بیماری‌ها خواهد شد. بنابراین توصیه می‌شود برای تقویت خاک از کودهای شیمیایی مایع استفاده شود. در ابتدای هر فصل باید خاک کوددهی شود.

یکی از مهمترین فعالیت‌ها در باغداری، هرس نهال است. در هنگام هرس با حذف شاخه‌های کاذب و بی ثمر، امکان رشد شاخه‌های جدید و بارده فراهم می‌شود. همچنین با جلوگیری از اتلاف انرژی نهال انجیر سه وقته، میزان باردهی آن را افزایش می‌دهد. علاوه بر این موارد، هرس نهال، تضمین کننده سلامتی آن خواهد بود؛ زیرا شاخه‌های شکسته و بیمار نهال حذف می‌شوند. زمان مناسب برای هرس این نهال انجیر، فصل پاییز است.

خوشبختانه نهال انجیر سه وقته در برابر آفات و بیماری مقاومت بالایی دارد. اما تعداد کمی از این آفات ممکن است خسارات جبران ناپذیری به این نهال وارد کنند. این آفات با حمله به نهال انجیر سه فصله، میزان محصول دهی آن را کاهش می‌دهند و موجب افت کیفیت محصولات می‌شوند. بنابراین برای محافظت از نهال و محصولات باید آنها را سمپاشی نمایید. کارشناسان توصیه می‌کنند در ابتدای هر فصل، نسبت به سمپاسی نهال‌ها اقدام فرمایید.