نهال پسته فندقی

مشخصات نهال پسته فندقی

نهال پسته فندقی پرکشت‌ترین نهال پسته در ایران است. این پسته‌های گرد و ریز بیشترین میزان صادرات را دارند. این نهال پسته بومی ایران و منطقه رفسنجان است. امروزه حدود 60 الی 70 درصد زمینهای زیر کشت پسته در این منطقه متعلق به پسته فندقی است. در واقع این نهال، بیشترین میزان کشت پسته را در ایران به خود اختصاص داده است.

پسته به دو شکل گرد (فندقی) و کشیده وجود دارد. دلیل نامگذاری نهال پسته فندقی نیز گرد و ریز بودن محصولات آن است. اما این پسته‌های کوچک، طعم و عطر بی نظیری دارند. به همین دلیل از بهترین و خوش طعم‌ترین انواع پسته هستند. پسته فندقی برای صنایع بستنی سازی، صنایع تهیه گز و سوهان و … بسیار محبوب است.

مشخصات محصول نهال پسته فندقی

محصول نهال پسته فندقی گرد و کروی است. اندازه این پسته متوسط و تقریبا به اندازه فندق است. دلیل نامگذاری نهال نیز این مسئله است. وزن پسته فندقی در حالت تر 2.4 گرم و در حالت خشک حدود 1 گرم است. پوست استخوانی پسته فندقی به رنگ سفید یا کرمی است. مغز پسته فندقی به رنگ سرخ خاکستری است. در صد خندان این پسته متوسط است.

محصول نهال پسته فندقی اگر چه ریز هستند، اما بسیار خوش عطر و طعم می‌باشند. در اغلب صنایع بستنی سازی، گز و سوهان از پسته فندقی استفاده می‌شود. همچنین از پسته فندقی در تهیه شیرینی و دسر نیز استفاده می‌شود. محصولات این نهال پسته به صورت خوشه‌ای بر روی شاخه‌های درخت رشد می‌نمایند.

باردهی درخت پسته فندقی

نهال پسته فندقی مانند دیگر انواع نهال پسته، دیربازده است. اما این بازدهی دیر هنگام هرگز به این معنا نمی‌باشد که پرورش این نهال صرفه اقتصادی ندارد. این نهال پسته از سال پنجم شروع به تولید محصول می‌کند. در سال اول میزان محصولات چندان زیاد نیست. اما از سال هفتم الی هشتم شاهد خواهید بود که میزان باردهی نهال پسته فندقی بسیار افزایش یافته و توجیه اقتصادی خواهد داشت. از هر هکتار از زمین زیر کشت نهال پسته فندقی می‌توان حدود 7 تن محصول برداشت نمود.

محصول نهال پسته فندقی از ارقام دیررس است و در اواسط شهریور ماه قابل برداشت است. به دلیل اینکه درخت پسته فندقی ارتفاع مناسبی دارد و حداکثر بین ۵ الی ۷ متر رشد می‌کند، برداشت محصولات این نهال راحت است. با هرس اصولی نهال می‌توان ارتفاع این درخت را کاهش داده و رشد جانبی درخت را افزایش داد. به این ترتیب میزان باردهی درخت پسته فندقی افزایش می‌یابد.

درخت پسته فندقی ممکن است بیش از 110 سال عمر کند. اما این درخت در تمام عمر خود محصول دهی نمی‌کند. عمر مفید این درختان حدود ۶۰ الی ۷۰ سال می‌باشد.

مناطق کاشت نهال پسته فندقی

قبل از تهیه و کاشت نهال پسته فندقی باید شرایط اقلیمی منطقه مورد نظر خود را بررسی نمایید. اگر نهال با شرایط منطقه سازگار بود، در زمان مناسب به کاشت نهال اقدام نمایید. نهال باید در مکانی کاشته شود که نیاز سرمایی آن تامین شود. نیاز سرمایی نهال پسته فندقی ۷۰۰  و ۱۲۰۰ ساعت سرمای کمتر از ۷ درجه سانتیگراد است. پس از دریافت این میزان سرما، نهال در اواخر اسفند از خواب زمستانی برخاسته و از 15 تا 22 فروردین شروع به شکوفه دهی می‌کند. این نهال از ارقام میان گل است و تا حدودی نسبت به سرمای دیررس بهاره حساسیت دارد. بنابراین نباید در مناطقی که امکان سرمای دیررس بهار وجود دارد، کاشته شود.

اگر از پایه اکبری برای پیوند نهال پسته فندقی استفاده شود، مقاومت نهال در برابر سرما و گرما بسیار افزایش پیدا می‌کند. این نهال قادر است سرمای منفی 20 درجه را در فصل زمستان و گرمای 40 درجه را در فصل تابستان تحمل کند. اما باید از شکوفه‌های نهال در برابر سرمای بهار مراقبت کرد.

اما به طور کلی بهترین مناطق برای پرورش نهال پسته فندقی ، مناطق گرمسیر و معتدل و خنک است. در واقع با توجه به اینکه این نهال بومی منطقه رفسنجان است، مناطق نیمه کویری بهترین شرایط برای پرورش این نهال است. مناطقی که دارای تابستان‌های گرم بدون بارش و زمستان‌های سرد هستند. توجه داشته باشید که سرمای زمستانی برای تامین نیاز سرمایی نهال ضروری است.

هنگام کاشت نهال پسته فندقی ارتفاع منطقه از سطح دریا اهمیت دارد. بهترین ارتفاع برای کاشت این نهال ۹۰۰ تا ۱۸۰۰ متر بالاتر از دریا است. البته تا ارتفاع ۲۲۰۰ متر نیز می‌توان این نهال پسته را کاشت. اما باید مواظب باشید که سرمای بهاره شکوفه‌های نهال را از بین نبرد.

کاشت نهال پسته فندقی

نهال پسته فندقی بهتر است در فصل پاییز و پس از ریزش برگهای نهال در باغ مورد نظر کاشته شود. اما اگر بابت سرما و یخبندان پس از کاشت نهال نگران هستید، می‌توانید تا ماه اسفند و یا فروردین دست نگه دارید. پس از پایان دوره سرما و قبل از جوانه زدن نهال، اقدام به کاشت آنها نمایید.

از مهمترین ویژگیهای نهال پسته فندقی مقاومت آن در انواع خاک است. این نهال به راحتی در خاکهای شور و خاکهایی که PH بالایی دارند، رشد می‌کند. البته نا گفته نماند که اگر نهال در خاک لومی شنی کاشته شود، عملکرد بهتری خواهد داشت. زهکشی خاک برای این نهال بسیار اهمیت دارد. توجه داشته باشید که خاک حداقل تا عمق 2 متر زهکشی داشته باشد. خاکهایی که بافت سفتی دارند و به راحتی آب را از خود عبور نمی‌دهند، برای این نهال مناسب نیستند. زیرا در این خاک به علت رطوبت بالا، احتمال انتقال بیماری‌های باکتریایی از جمله گال گیاهی وجود دارد.

نهال پسته فندقی دارای تاج پرتراکمی است. برای اینکه نور آفتاب به تمامی بخش‌های نهال برسد و عملیات فتوسنتز با مشکل مواجه نشود، باید نهالها با فاصله استاندارد از هم کاشته شوند. بهترین فاصله برای کاشت نهال پسته فندقی در زمین‌های مسطح و بدون شیب 4*4 متر است. اما اگر زمین شما شیبدار و رو به آفتاب است، می‌توان فاصله نهالها را به 3*3 متر کاهش داد. همچنین در باغهایی که نورگیری کافی ندارند، فاصله نهال‌ها به 5*4 متر افزایش می‌یابد.

مراقبت از نهال پسته فندقی

نهال پسته فندقی به دلیل اینکه بومی منطقه کویری است، در برابر کم آبی و خشکی مقاومت بالایی دارد. این نهال نیاز آبی کمی دارد. با توجه به این موارد می‌‌توان گفت برای صرفه جویی در مصرف آب و کاهش هزینه آبیاری می‌توان نهال را به روش دیمی کاشت. نهال پسته فندقی جوان در دو سال اول کاشت، ریشه ضعیف و سطحی دارد؛ بنابراین باید هر 7 الی 9 روز یکبار آبیاری شود. اما پس از بلوغ نهال، می‌توان فواصل آبیاری را افزایش داد.

میزان نیاز آبی نهال پسته فندقی در فصول مختلف تفاوت دارد. در فصل بهار نهال به ازای هر روز به 2 لیتر آب نیاز دارد. اما در فصل تابستان، به ازای هر روز 3 لیتر به نهال آب بدهید. توجه داشته باشید که برگ‌های نهال پسته فندقی به شکل مرکب سه برگچه‎ای، ضخیم و لوله‌ای هستند. گاهی اوقات ممکن است افرادی که به این مسئله اگاهی ندارند، با مشاهده این برگها تصور کنند که نهال دچار کم آبی یا کمبود عناصر معدنی است. اما شکل لوله‌ای فرم کاملا طبیعی برگ است.

نهال پسته فندقی برای رشد بهینه نیاز به خاک غنی دارد. اما شما نمی‌توانید بدون بررسی‌ و دانش لازم هر کودی را به خاک اضافه کنید. ابتدا خاک را آزمایش کرده و کمبودهای آن را تعیین کنید. سپس طبق نظر کارشناسان کود لازم را به خاک اضافه کنید. کودهای حیوانی نرم پوسیده، از بهترین کودها برای غنی سازی خاک این نهال هستند. همچنین مهمترین کود برای رشد نهال پسته فندقی کودهای حاوی ازت و نیتروژن است.

ابتلا به آفات و بیماری باعث کاهش کیفیت محصولات و همچنین عملکرد کلی نهال می‌شود. بنابراین مراقبت از نهال پسته فندقی در برابر آفات و بیماری بسیار مهم است. از آنجا که این نهال، ریشه سطحی دارند، آسیب پذیرتر هستند. پوسیدگی طوقه رایج‌ترین و مهمترین بیماری نهال پسته فندقی است. برای جلوگیری از این معضل، هنگام کاشت نهال، ساقه و طوقه باید روی خاک قرار بگیرد. همچنین از آبیاری بیش از حد و غرقابی کردن نهال خودداری کنید. آفت پسیل، کپک پسته، پروانه چوب خوار درخت، کنه درخت و شته درخت پسته نیز مهمترین آفات این نهال به شمار می‌روند. نهال باید در زمان مشخص با دستور العمل لازم سمپاسی شود.

یکی دیگر از مهمترین موارد در مراقبت از نهال پسته فندقی، هرس نهال است. به دلیل اینکه این نهال رشد عرضی بسیاری دارد و تراکم شاخ و برگ آن بالا است، هرس اصولی نهال ضرورت دارد. در هنگام هرس نهال، با قطع شاخه‌های اضافی و مرتب سازی تاج از شکل گیری نامناسب نهال جلوگیری می‌شود. همچنین حذف شاخه‌های اضافی و غیر مثمر باعث رشد شاخه‌های جوان می‌شود. از طرف دیگر هرس نهال کمک می‌کند که نور کافی به شاخه‌های مختلف نهال برسد و عملیات فتوسنتز نهال دچار اختلال نشود. یکی دیگر از نکات مهم در هرس نهال، بریدن قسمت‌های بیمار و آسیب دیده است.