نهال سنجد قزل

معرفی نهال سنجد قزل

نهال سنجد قزل از انواع نهالهای بومی کشورمان است. منشا اولیه این نهال منطقه قاضی جهان در شهرستان آذرشهر از استان آذربایجان غربی است. این نهال با عنوان نهال قزل ایده نیز معروف است. در زبانی آذری “ایده” به معنای سنجد است. سنجد قزل از پرفروش‌ترین ارقام است. این سنجد کیفیت بالایی دارد و از ارقام صادراتی محسوب می‌شود.

فواید و کاربردهای نهال سجد قزل فقط در محصولات آن نمی‌گنجد. این نهال دارای چوب بسیار مقاومی است که در صنایع چوبی نیز کاربرد دارد. علاوه بر این نهال در برابر بادهای شدید بسیار مقاوم است. در مناطق بادخیز برای محافظت از درختان حساس نسبت به باد شدید، در اطراف باغ، نهال سنجد قزل به عنوان بادشکن و حصار کاشته می‌شود.

نهال سنجد قزل در برابر سرما، شوری خاک، خشکی و کم آبی، همچنین آفات و بیماری بسیار مقاوم است. به همین دلیل از محبوب‌ترین انواع نهال سنجد در میان باغداران است؛ زیرا ریسک پرورش آن بسیار پایین است.

محصول نهال سنجد قزل

محصول نهال سنجد قزل نسبتا درشت و کشیده است. بر روی سنجد پوست چرمی به رنگ قرمز مایل به زرشکی و یا قهوه‌ای قرار دارد. قسمت گوشته سنجد به رنگ سفید است و بافت نرم و لطیفی دارد. درون سنجد هسته کوچکی وجود دارد. هسته سنجد سرشار از کلسیم است. برخی از افراد سنجد را به همراه پوست و هسته آن آسیاب می‌کنند و پودر سنجد حاصل را در شیر حل کرده و میل می‌کنند. البته به دلیل خواص بی‌شمار سنجد، این محصول به صورت پودر شده نیز در بازار عرضه می‌شود.

محصول نهال سنجد قزل بسیار خوش طعم است.  سنجد قزل یکی از بهترین ارقام خشکبار است. این سنجد از ارقام صادراتی محسوب می‌شود. علاوه بر این، سنجد قزل در صنایع غذایی، بهداشتی، آرایشی و دارویی به کار می‌رود. از هسته سنجد در تهیه برخی از داروها استفاده می‌شود.

فواید نهال سنجد قزل فقط در میوه‌های آن نیست. چوب درخت سنجد یکی از مفیدترین و پرکاربردترین ارقام چوب است. پس از اینکه عمر مفید درختان پایان یافت، درختان را قطع کرده و در ساخت برخی از صنایع چوبی از آن استفاده می‌کنند. از مهمترین کاربردهای این چوب در خاتم سازی و یا ساخت روکش‌های نقش‌دار است. همچنین چوب سنجد برای ساخت چوب دستی، ساخت عصا و مجسمه‌های چوبی به کار می‌رود.

باردهی درخت سنجد قزل

در کنار مزایای فراوانی که برای نهال سنجد قزل بیان شد، لازم به ذکر است که این نهال خیلی زود بازده است و از همان سال اول، محصول‌آوری خود را آغاز می‌کند. باردهی درخت سنجد قزل بسیار بالا است. بازده این نهال 8 الی 9 تن در هکتار می‌باشد. محصول این نهال از ارقام دیررس است و در نیمه اول ماه مهر آماده برداشت می‌باشد.

ارتفاع نهال سنجد قزل حدود 4.5 الی 7 متر است. هنگام برداشت محصولات توجه داشته باشید که ساقه‌های نهال دارای خار است. اگر هدف شما از کاشت نهال سنجد قزل، برداشت محصول است، می‌توانید با هرس کردن اصولی، ارتفاع نهال را کاهش دهید تا برداشت سنجدها به سهولت انجام شود. درختان سنجد قزل عمر مفید بسیار طولانی دارند، با کاشت نهال سنجد قزل می‌توانید حداقل ۹۰ سال از برکات محصولات این نهال بهره‌مند شوید.

مناطق کاشت نهال سنجد قزل

نهال سنجد قزل یک نهال بسیار مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی مختلف است. این نهال قادر است سرمای شدید منفی 35 درجه سانتی گراد را در زمستان تحمل کند. همچنین نهال می‌تواند در گرمای 45 درجه بالای صفر تابستان دوام بیاورد و آسیب نبیند. از آنجا که این نهال دیرگل است و در اواخر فروردین شکوفه‌های زیبای آن بر روی شاخه‌ها پدیدار می‌شوند، در برابر سرمای دیررس نیز مقاومت نسبی دارد. اما به طور کلی، بهترین مناطق برای پرورش نهال سنجد قزل، مناطقی با آب و هوای معتدل تا سرد است.

نهال سنجد قزل در برابر بادهای شدید نیز مقاومت فوق العاده‌ای دارد. گاهی اوقات این نهال به عنوان بادشکن در اطراف باغ کاشته می‌شود تا از سایر نهالهای حساس مراقبت نماید.

کاشت نهال سنجد قزل

بهترین زمان برای کاشت نهال سنجد قزل، نیمه اول اسفند است. پس از اینکه دوره سرما و برف و یخبندان به پایان رسید، به کاشت نهالها در باغ خود اقدام نمایید. توصیه می‌شود که نهالها را در روز ابری بکارید. زیرا اگر پس از کاشت نهال، باران ببارد، خاک و نهال سنجد کاملا سیراب می‌شوند. به هیچ وجه در روزهای بسیار گرم و آفتابی و یا روزهای بسیار سرد و برفی نهال نکارید.

همان گونه که ذکر شد، نهال سنجد قزل یکی از مقاوم‌ترین نهالها است. این نهال انواع خاکهای رسی، آهکی و شور را تحمل می‌کند. این نهال قادر است در خاکهایی با اسیدیته 8 و یا خاکهایی با میزان شوری 11 واحد رشد کند. اما توجه داشته باشید که نهال در خاکهای لومی شنی که زهکشی مناسبی دارند، عملکرد بهتری خواهد داشت. عمق خاک برای کاشت این نهال بهتر است حداقل ۲ متر باشد.

نهال سنجد قزل برای اینکه به طور قوی رشد کند و محصولات مرغوبی تولید کند، باید روزانه 6 الی 8 ساعت نور خورشید را دریافت نماید. نهالها باید با فاصله مناسب از هم کاشته شوند تا بر روی هم سایه ایجاد نکنند. الگوی مناسب برای کاشت نهال سنجد قزل 4*5 متر است.

برای کاشت نهال سنجد قزل، گودالها را با فاصله مورد نظر حفر کنید. سپس ریشه نهال را به آرامی و به صورت کاملا عمود درون گودال قرار دهید. مواظب باشید که ریشه آسیب نبیند. خاک را با کود پوسیده دامی مخلوط کنید و درون گودال بریزید. خاک را با پشت بیل فشرده کنید. سپس نهالها را بلافاصله پس از کاشت آبیاری کنید.

نهال سنجد قزل از ارقام خود گرده زا است و برای باردهی به رقم گرده افشان دیگری نیاز ندارد.

 مراقبت از نهال سنجد قزل

برای پرورش نهال سنجد قزل باید با اصول کاشت و مراقبت از آن آشنا باشید. این نهال در برابر خشکی و کم آبی مقاومت بسیار بالایی دارد. اما مسلما هر چقدر نسبت به آبیاری نهال توجه داشته باشید، به همان میزان می‌توانید انتظار رشد و عملکرد بهتری از نهال داشته باشید. نیاز آبی نهال به سن نهال، آب و هوای منطقه، روش آبیاری و … بستگی دارد.

پس از اینکه نهال سنجد قزل را در باغ کاشتید تا شش ماه باید نهال را یک بار در هفته آبیاری کنید. اما اگر هوا خیلی گرم بود، می‌توانید نهال‌ها را دو بار در هفته آبیاری کنید. پس از اینکه نهالها کمی جان گرفتند و در خاک ریشه دواندند، می‌توانید فواصل دوره‌های آبیاری را به دو هفته یکبار افزایش دهید. اما در ماههای گرمتر سال مانند ماه تیر و مرداد، باید فواصل آبیاری کمتر باشد.

نهال سنجد قزل نسبت به آبیاری بیش از حد نیز حساس است. غرقابی کردن نهال باعث زرد شدن برگ‌ها، آسیب به ریشه و ابتلا به بیماری‌های قارچی می‌شود. بهترین روش برای آبیاری این نهال، روش آبیاری قطره‌ای است.

نهال سنجد قزل نیازی به کودهای شیمیایی ندارد. فقط گاهی اوقات نیاز است برای تامین مواد مورد نیاز نهال، کمی کود دامی پوسیده به خاک اضافه کنید. این نهال در برابر آفات و بیماری نیز بسیار مقاوم است.